Hardenberg stapt uit de Bestuursdienst Ommen-Hardenberg, de BOH. Dit betekent dat de ambtelijke fusie tussen de twee gemeenten ophoudt te bestaan. Het college van Hardenberg heeft op 5 december het besluit tot uittreding genomen na unanieme instemming van de gemeenteraad en na overleg met het college van Ommen.
Hardenberg wil nadrukkelijk blijven samenwerken met Ommen, maar wil daar een andere vorm aan geven. Bovendien wil Hardenberg de successen behouden die met de BOH zijn behaald. Daarbij gaat het vooral om de samenwerking in de bedrijfsvoering en om de ambtelijke dienstverlening. Voorbeelden daarvan zijn de SamenDoen-teams en het gezamenlijke onderhoud van de openbare ruimte.
Waarom stapt Hardenberg uit de BOH?
De redenen waarom Hardenberg uit de BOH stapt:
1. De verschillen tussen de beide gemeenten zijn te groot gebleken om de wederzijdse taken in één gezamenlijke organisatie onder te blijven brengen. De belangrijkste verschillen zijn:
a. Schaalgrootte. Hardenberg heeft ruim drie keer zoveel inwoners als Ommen (resp. 61.000 en 17.500). Dit betekent andere opgaven en andere problemen. Als gevolg daarvan stellen beide gemeentebesturen andere prioriteiten. Het college van Hardenberg: ‘Er moet worden geconstateerd dat vanuit het perspectief van Hardenberg een gezamenlijke ambtelijke organisatie met Ommen niet het juiste antwoord is op de sociaal-economische en maatschappelijke vraagstukken waar Hardenberg voor staat.’
b. Ligging en streekfunctie van Hardenberg. De provincie heeft Hardenberg een streekfunctie toegekend. Bovendien zijn Drenthe, Twente en Duitsland de naaste buren van Hardenberg. Vanwege die streekfunctie en haar ligging moet Hardenberg letterlijk over haar grenzen kijken bij het uitzetten van beleidslijnen. Hierdoor moet zij bij elke opgave wisselende samenwerkingspartners zoeken. Hier is flexibiliteit voor nodig. De samenwerking in de BOH heeft Hardenberg die flexibiliteit onvoldoende geboden.
2. In de bedrijfsvoering van de BOH komen Hardenberg en Ommen er samen steeds minder goed uit. De samenwerking is te ingewikkeld geworden. Daardoor is (te) veel afstemming en coördinatie nodig.
3. Het college en de raad van Hardenberg denken fundamenteel anders dan Ommen over de verantwoordelijkheden van raden, colleges en het bestuur van de BOH. Hardenberg laat meer over aan de deskundigheid van de medewerkers. In Ommen zitten college en de raad er dichter bovenop: de aansturing is gedetailleerder. Dat leidt tot spanningen, zowel bij de besturen als bij de organisatie zelf.
4. Bij een evaluatie in 2015 is vastgesteld dat de BOH pas een optimaal resultaat zou boeken als ook de bestuurlijke samenwerking intensiever zou worden. Hardenberg constateert dat die gewenste ontwikkeling zich onvoldoende heeft voorgedaan.
Niet onverwacht
Het is niet onverwacht dat Hardenberg uit de BOH stapt. Sinds de eerder genoemde evaluatie in 2015 is het gemeentebestuur al aan het nadenken over wat de beide gemeenten in de BOH bindt. Dat is ook gecommuniceerd met de gemeenteraad, het college van Ommen en met het bestuur van de BOH. De afgelopen twee, drie jaar is de BOH voor Hardenberg steeds meer gaan knellen.
Leren in de praktijk: de BOH als pionier
De BOH is een pionier als het gaat om gemeentelijke samenwerking in deze vorm. Het is nog maar kort geleden dat gemeenteorganisaties voor het eerst volledig fuseerden. In 2007 was de eerste, de BOH was de vierde, in 2012. Hardenberg en Ommen hebben dus niet kunnen profiteren van de lessen die eerder al waren geleerd, maar moesten werkendeweg vorm geven aan hun samenwerkingsverband.
Het college en de raad van Hardenberg zijn dan ook zeker niet over één nacht ijs gegaan bij het nemen van het besluit tot uittreding. Tegelijkertijd wil het gemeentebestuur onder ogen zien dat de BOH voor Hardenberg niet de juiste vorm blijkt te zijn om samen te werken met Ommen.
Hoe gaat het nu verder?
De statuten van de Gemeenschappelijke Regeling Bestuursdienst Ommen-Hardenberg schrijven voor dat twee jaar de tijd moet worden genomen om een uittredingsbesluit te effectueren. Dit betekent dat de uittreding ingaat op 1 januari 2020. In de periode tot 1 januari 2020 zullen dus de consequenties van uittreding in beeld moeten worden gebracht en verder uitgewerkt.
De BOH heeft twee deelnemers. Als een van de twee uit de regeling treedt, betekent dit in feite ook de opheffing van de BOH. Het college van Hardenberg zegt daarom: ‘Het verdient de voorkeur om te streven naar een gemeenschappelijk besluit met het college van Ommen tot opheffing van de Gemeenschappelijke Regeling Bestuursdienst Ommen-Hardenberg.’
Dat de BOH ophoudt te bestaan, zal consequenties op verschillende terreinen hebben. Ook de ambtelijk medewerkers krijgen te maken met de gevolgen. Welke dat zijn, is nu nog onvoldoende bekend. Wel streeft het college ernaar, en de raad heeft dat ook benadrukt, om maximale zorgvuldigheid te betrachten naar de medewerkers. Bovendien mogen de inwoners van beide gemeenten er in de gemeentelijke dienstverlening niets van merken.
